Phản ứng dị ứng là gì?

Hệ thống miễn dịch của bạn chịu trách nhiệm giúp cơ thể đề kháng lại vi khuẩn và virus. Trong một vài trường hợp, hệ miễn dịch sẽ chống lại những chất tiêu biểu không gây hại cho cơ thể. Một vài chất này được biết đến như là dị ứng nguyên. Và khi mà cơ thể bạn phản ứng tại với chúng sẽ gây ra phản ứng dị ứng. 

Bạn có thể bị dị ứng sau khi hít phải, ăn vào hoặc tiếp xúc với dị ứng nguyên. Bác sĩ có thể sử dụng dị ứng nguyên để chẩn đoán bệnh dị ứng và thậm chí có thể tiêm dị ứng nguyên vào cơ thể như một dạng điều trị.

ĐIỀU GÌ GÂY RA DỊ ỨNG?

Các bác sĩ vẫn chưa biết được tại sao vài người lại bị dị ứng. Bệnh dị ứng thường có yếu tố gia đình, cũng có thể đó là một dạng bệnh di truyền. Nếu bạn có người thân bị dị ứng thì bạn có nhiều nguy cơ phát triển dạng dị ứng như họ. 

Nguyên nhân tại sao dị ứng phát triển thì không được rõ ràng, nhưng một vài chất được biết là thường gây ra phản ứng dị ứng. Người ta thường bị ứng với một hoặc nhiều chất sau đây:
+ Lông thú cưng (chó hoặc mèo)
+ Bị ong đốt hoặc côn trùng đốt
+ Vài loại thực phẩm chẳng hạn như các loại đậu và đồ biển
+ Vài loại thực vật
+ Phấn hoa
+ Nấm mốc
+ Mạt bụi

TRIỆU CHỨNG CỦA DỊ ỨNG LÀ GÌ?

Các triệu chứng dị ứng có thể khác nhau từ nhẹ đến nghiêm trọng. Nếu bạn phơi nhiễm với dị ứng nguyên lần đầu, các triệu chứng có lẽ nhẹ. Các triệu chứng sẽ trở nên tệ hơn nếu bạn liên tục tiếp xúc với dị ứng nguyên. 

1. Phản ứng nhẹ

Các triệu chứng phản ứng dị ứng nhẹ có thể bao gồm:
+ Nổi mề đay, nổi mẫn đỏ trên da
+ Phát ban
+ Ngứa
+ Viêm mũi dị ứng dẫn đến nghẹt mũi hoặc hắt hơi
+ Ngứa ngáy cổ họng
+ Ngứa mắt, chảy nước mắt

2. Phản ứng nghiêm trọng

Các phản ứng nghiêm trọng (thường bởi thức ăn, côn trùng cắn, và thuốc men) có thể gây ra những triệu chứng sau:
+ Đau bụng hoặc co thắt vùng bụng.
+ Tiêu chảy
+ Buồn nôn hoặc ói mửa
+ Đau tức ngực
+ Khó nuốt
+ Khó thở
+ Thở khò khè
+ Lo âu hoặc sợ hãi
+ Tim đập mạnh
+ Mặt đỏ bừng
+ Sưng tấy vùng mặt, mắt hoặc lưỡi
+ Choáng hoặc chóng mặt
+ Suy nhược, yếu đuối
+ Bất tỉnh

Một dạng phản ứng dị ứng bất thình lình và nghiêm trọng gọi là sốc phản vệ có thể xảy ra chỉ vài giây sau khi phơi nhiễm với một dị ứng nguyên. Loại dị ứng này ra những triệu chứng nguy hại đến mạng sống, bao gồm:
+ Sưng tấy đường thở
+ Không thở được
+ Tuột huyết áp nghiêm trọng và đột ngột

Nếu bị sốc phản vệ, bạn cần được cấp cứu ngay. Nếu không chữa trị kịp thời, sốc phản vệ có thể gây ra tử vong.

CHẨN ĐOÁN DỊ ỨNG NHƯ THẾ NÀO?

Các bác sĩ chuyên gia về bệnh dị ứng có thể chẩn đoán được các loại phản ứng dị ứng.

Nếu bạn gặp phải các triệu chứng dị ứng, bác sĩ sẽ thăm khám bệnh sử của bạn. Nếu các phản ứng dị ứng của bạn nghiêm trọng, các bác sĩ có thể yêu cầu ghi chép lại chi tiết các triệu chứng và các chất gây ra dị ứng.

Bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra để xác định điều gì gây ra dị ứng cho bạn. Những chỉ định xét nghiệm dị ứng thường gặp như:
+ Xét nghiệm da liễu
+ Xét nghiệm thử thách
+ Xét nghiệm máu

1. Xét nghiệm da liễu

Một lượng nhỏ chất nghi ngờ gây dị ứng được bôi lên da và theo dõi phản ứng. Các chất có thể được:
+ Dán vào da (miếng dán xét nghiệm)
+ Châm chích lên da
+ Tiêm dưới da

Một xét nghiệm da liễu có giá trị chẩn đoán:
+ Dị ứng  thực phẩm, chẳng hạn như với đồ biển hoặc đậu phộng
+ Dị ứng với nấm mốc, phấn hoa, và lông thú
+ Dị ứng penicillin
+ Dị ứng với độc tố, chẳng hạn như các chất do ong tiết ra khi đốt.
+ Dị ứng viêm da do tiếp xúc, một dạng phát ban xuất hiện trên da sau khi tiếp xúc với dị ứng nguyên.

2. Xét nghiệm thử thách

Xét nghiệm thử thách rất hữu ích trong việc chẩn đoán dị ứng thực phẩm. Bạn sẽ cần loại bỏ một loại thực phẩm khỏi chế độ ăn uống trong vài tuần và theo dõi các triệu chứng khi bạn ăn lại thức ăn đó. 

3. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu đòi hỏi bác sĩ phải kiểm tra máu của bạn để tìm kháng thể chống lại dị ứng nguyên. Kháng thể là một loại protein mà cơ thể bạn sản xuất để chống lại chất độc hại xâm nhập. 

Khi xét nghiệm da không hữu ích hoặc không thể thực hiện được, người ta thường lựa chọn thực hiện xét nghiệm máu.

ĐIỀU TRỊ DỊ ỨNG NHƯ THẾ NÀO?

Nếu bạn bị dị ứng và không biết điều gì gây ra, bạn cần đi khám để xác định chất gây dị ứng. Nếu bạn biết rõ loại dị ứng và các triệu chứng nhẹ, bạn có thể không cần đi khám.

Trong hầu hết các trường hợp, các loại thuốc OTC kháng Histamin, chẳng hạn như diphenhydramine, có thể kiểm soát phản ứng dị ứng nhẹ một cách hiệu quả. 

Nếu bạn hoặc người quen bị dị ứng nghiêm trọng, bạn cần thông báo cấp cứu ngay. Phải kiểm tra đường thở, gọi cấp cứu, thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) nếu cần.

Những người đã biết bản thân bị dị ứng thường có thuốc cấp cứu bên người, chẳng hạn như máy tiêm epinephrine, được coi là "thuốc giải cứu" vì nó mở đường thở và làm tăng huyết áp.

Người bị sốc phản vệ sẽ cần sự trợ giúp của bạn để dùng thuốc. Nếu người đó bất tỉnh, hãy làm theo các bước sau:
1. Đặt người nằm nghiêng
2. Nâng cao chân 
3. Đắp chăn cho bệnh nhân

BẠN CÓ THỂ NGĂN NGỪA DỊ ỨNG KHÔNG?

Một khi bạn xác định được điều gì gây ra dị ứng, bạn có thể thực hiện các bước sau:
+ Tránh tiếp xúc với dị ứng nguyên
+ Nếu đã lỡ tiếp xúc thì phải chăm sóc y tế ngay.
+ Luôn mang theo thuốc để điều trị sốc phản vệ

Bạn có thể không tránh được hoàn toàn dị ứng, nhưng những bước này giúp bạn hạn chế dị ứng trong tương lai. Ví dụ, nếu bạn có xu hướng dị ứng với các sản phẩm tẩy rửa gia đìnhh, hãy lựa chọn những sản phẩm có công thức dành cho da nhạy cảm. Các sản phẩm được sản xuất với thành phần có nguồn gốc thực vật, được thiết kế an toàn cho người nhạy cảm.

Nguồn: HealthLine