Nhận biết các triệu chứng lo âu ở trẻ em

Lo lắng ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), khoảng 7,1% trẻ em từ 3 đến 17 tuổi được chẩn đoán là mắc các triệu chứng rối loạn lo âu. Việc xác định các dấu hiệu và triệu chứng là bước đầu tiên quan trọng để giúp con bạn giải tỏa lo lắng. Hãy tìm hiểu cách xác định các triệu chứng lo âu ở trẻ em, cách chẩn đoán chứng lo âu và cách điều trị ở nhóm tuổi này.

1. Các triệu chứng rối loạn lo âu ở trẻ em là gì?

Một số triệu chứng lo âu chung ở trẻ em bao gồm:
   + sợ hãi và lo lắng quá mức thường liên quan đến gia đình, trường học, bạn bè hoặc các hoạt động xã hội
   + lo lắng về những điều trước khi chúng xảy ra
   + sự tự tin và lòng tự trọng thấp
   + các triệu chứng thể chất như đau bụng, nhức đầu, đau cơ hoặc căng thẳng
   + mệt mỏi và bồn chồn
   + cáu gắt
   + thay đổi cảm giác thèm ăn
   + thiếu tập trung
   + cáu kỉnh và không có khả năng thư giãn
   + khó ngủ và gặp ác mộng
   + sợ mắc lỗi hoặc xấu hổ

a. Rối loạn lo âu tổng quát

Rối loạn lo âu tổng quát phổ biến ở thanh thiếu niên. Ngoài các triệu chứng chung được liệt kê ở trên, trẻ bị rối loạn lo âu tổng quát thường có các dấu hiệu:
   + những lo lắng không thể kiểm soát hoặc quá mức liên quan đến các hoạt động và thói quen hàng ngày
   + những lo lắng không thực tế không tập trung vào một đối tượng hoặc tình huống cụ thể
   + lo lắng về tương lai
   + khó giảm thiểu lo lắng
   + nhu cầu liên tục để được trấn an
   + lo lắng bất thường về việc đáp ứng kỳ vọng của gia đình, trường học hoặc bạn bè

b. Sự lo lắng

Lo lắng chia ly thường xuất hiện trong những năm mầm non. Các dấu hiệu cần nhận biết bao gồm:
   + lo lắng hoặc đau khổ quá mức khi phải xa hoặc nghĩ về việc xa người chăm sóc chính
   + từ chối đi học
   + lo lắng hoặc sợ hãi tột độ về việc ngủ xa nhà
   + cơn giận dữ hoặc hoảng sợ khi bị tách khỏi cha mẹ
   + sự đeo bám

Dị biến có chọn lọc là một dạng lo lắng khác liên quan đến việc trẻ không nói được trong các tình huống cụ thể. Ví dụ, một đứa trẻ có thể nói một cách thoải mái và thường xuyên ở nhà nhưng hoàn toàn không nói khi ở trường. Tình trạng này thường xuất hiện trước 10 tuổi.

c. Rối loạn lo âu cụ thể

Những ám ảnh cụ thể có thể ảnh hưởng đến trẻ em trong những năm tuổi đi học. Các dấu hiệu cần nhận biết bao gồm:
   + lo lắng hoặc sợ hãi quá mức hướng vào một tình huống cụ thể, chẳng hạn như thủ thuật nha khoa, đi qua cầu hoặc đang ở trong thang máy
   + sợ hãi hoặc lo lắng quá mức về một đối tượng như động vật, côn trùng hoặc kim tiêm

d. Rối loạn lo âu xã hội

Lo âu xã hội thường xuất hiện ở những thanh thiếu niên khoảng 13-15 tuổi. Các dấu hiệu cần nhận biết bao gồm:
   + sợ hãi hoặc lo lắng quá mức trong các tình huống xã hội
   + sợ bị người khác đánh giá hoặc đánh giá tiêu cực
   + tránh các tình huống xã hội và trường học
   + ít mối quan hệ đồng đẳng hoặc tình bạn bên ngoài gia đình

e. Chứng sợ đám đông

Chứng sợ hãi đám đông rõ ràng nhất ở tuổi vị thành niên và thanh niên. Khi một người trẻ tuổi mắc chứng sợ đám đông, họ có thể lo lắng hoặc sợ hãi quá mức khi ở trong đám đông, nơi họ không thể trốn thoát hoặc không được giúp đỡ nếu bị hoảng sợ.

f. Hoảng loạn

Sự hoảng loạn thường xuất hiện ở thanh thiếu niên và thanh niên. Các triệu chứng thường bao gồm:
   + cực kỳ khó chịu hoặc sợ hãi ở những nơi hoặc tình huống nhất định
   + tim đập nhanh
   + khó thở

Mặc dù trẻ em và người lớn có chung nhiều triệu chứng lo âu, nhưng cách họ thể hiện nỗi sợ hãi và lo lắng của mình lại rất khác nhau. Người lớn thường có thể diễn đạt bằng lời cảm xúc của họ. Trẻ em, đặc biệt là những trẻ nhỏ hơn, có thể biểu hiện sự lo lắng của mình thông qua hành vi tiêu cực như nóng nảy hoặc các triệu chứng thể chất khác.

2. Làm thế nào để chẩn đoán rối loạn lo âu ở trẻ em?

Nếu bạn đang tự hỏi liệu con mình có mắc chứng rối loạn lo âu hay không, thì bước đầu tiên là trò chuyện với bác sĩ nhi khoa. Họ có thể giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng và giới thiệu một chuyên gia sức khỏe tâm thần hoặc một phòng khám chuyên chẩn đoán và điều trị cho trẻ em.

Bác sĩ tâm lý sẽ thực hiện đánh giá sàng lọc tâm lý cho trẻ em. Sau khi được chẩn đoán, họ sẽ làm việc với bạn để phát triển một kế hoạch điều trị có thể bao gồm các can thiệp tâm lý, thuốc và thay đổi lối sống.